De Dertien Houdingen van Tai Chi worden door verschillende stromingen en meesters anders uitgelegd. Voor de één gaat het om concrete houdingen en handelingen, de ander heeft er weer andere ideeën over. Binnen de School van de Kraanvogel worden ze als volgt gezien:
Het getal 13 verwijst naar een groep van 8, de ba men ‘Acht Deuren’ genaamd; dit zijn peng, lü, ji, an, cai, lie, zhou en kao. Deze Acht Deuren bestaan op hun beurt weer uit twee groepen: de eerste vier vormen de ‘controleurs’ en de tweede vier vormen de ‘correctors’. Dit is omdat je bij de controleurs via contact de ander afhoudt en van je af werpt, terwijl je bij de correctors het verbroken contact weer herstelt – althans: bij de controleurs is peng de ‘kracht’ via welke je de ander ‘leest’ en lü, ji en an zijn hier variaties van; en bij de correctors is cai dé manier om iemand, na het contact verbroken te hebben, terug te halen maar het risico bestaat dat de ander dit overneemt en tegen jou gebruikt; lie, zhou en kao zijn dan variaties om het mogelijke probleem dat hierdoor kan ontstaan (nl. dat de ander zich tegen jou aanwerpt) te voorkomen of op te lossen.
De tweede groep van de 13 shi staat bekend als de wuxing 五行. Dit is de naam van wat bij ons bekend staat als ‘de Vijf Elementen/Fases’, maar xing 行 betekent eigenlijk zoveel als ‘gaan’ en suggereert dus beweging. Het is belangrijk om in acht te nemen dat we in een militaire (krijgskunst was vroeger een militaire aangelegenheid en zeker geen gezondheidsspel!) context zitten en dat we -aangezien Chinees een zeer contextgevoelige taal is- dus ook in die sfeer moeten vertalen. Militair gezien hebben we het dan zeker niet over ‘elementen’ of ‘fases’ en ook niet over ‘gaan’, maar over ‘manoeuvreren’. Het gaat zodoende om vijf strategieën om te manoeuvreren, om je te verplaatsen. We hebben het dan over:
jin bu 進步
lett. ‘voorwaartse stap’; echter, in militaire context betekent het ‘opdrijven’.
tui bu 退步
lett. ‘achterwaartse stap’; echter, in militaire context is dit het antwoord op ‘opdrijven’, waarbij je dus bewust en gecontroleerd achterwaarts aansluit op de jou opdrijvende kracht.
zuo gu 左顧
vaak foutief vertaald als ‘links schouwen’ (een archaïsch woord voor ‘kijken’); echter, ‘links’ kan ook betekenen ‘links zijn‘, dus: ‘aan de linkerkant zijn en (naar de tegenstander) kijken’. Dit heeft betrekking op een aanval, door de ander, met de rechter arm; daardoor kom je nu aan de rugzijde van de tegenstander, dus je mag het begrijpen als ‘achter de rug van de ander gaan’.
you pan 右盘
vaak foutief vertaald als ‘rechts bezien’ (een ánder archaïsch woord voor ‘kijken’); echter, ‘rechts’ kan ook betekenen ‘rechts zijn‘, dus: ‘aan de rechterkant zijn en (naar de tegenstander) kijken’. Dit heeft betrekking op een aanval, door de ander, met de rechter arm. Daardoor kom je nu aan de voorzijde van de ander, dus je mag het begrijpen als ‘gaan naar recht voor de ander’.
zhong ding 中定
vaak foutief vertaald als ‘centraal evenwicht’; foutief, want ding 定 betekent dat iets ‘zeker’ is, ‘vastgesteld’, ‘concreet’, ‘compact’. In de context van gezondheid en balans zou ‘evenwicht’ hier dus een weergave van kunnen zijn maar de context is militair. Het betekent dan ook dat het centrum compact, solide, is. Lees: dat je op je plaats blijft.
De wuxing 五行 maken in Tai Chi deel uit van het grotere geheel van de shisan shi 十三式, vaak vertaald als ‘de dertien houdingen’. Overigens is deze naam niet goed te vertalen: voor het Chinese begrip shi 式 in militaire context hebben wij geen woord. Het gaat om een kleine gevechtseenheid, bestaande uit soldaten met zwaard en schild en, daarachter opgesteld, soldaten met speren in verschillende lengte, die zich als eenheid in wisselende constructies kunnen opstellen. Een frontlijn bestaat dan uit meerdere van dergelijke eenheden en vormt een aaneengesloten rij. Op commando kan zo’n eenheid haar interne opstelling wijzigen – denk aan naar voren gericht zijn tegen en frontaal aanvallende vijand waarbij de soldaten met zwaard en schild vooraan staan, terwijl ze tegen ruiterij worden beschermd door de lange speren die van achteren over hun schouders naar voren steken, om dan plots de interne constructie te moeten wijzigen tegen een aanval vanaf de zijkant bijvoorbeeld. Zo’n ‘interne constructie’, dwz de opstelling van zo’n kleine eenheid, is een shi 式. Het werd in vroegere tijden door (door de keizer verboden) dorpsmilities vaak op verborgen wijze getraind via oefening in de drakendans, en je kunt dit heden ten dage nog herkennen in die trainingen.
Zoals je ziet zijn de 13 shi abstracte begrippen (als in: het zijn geen concrete handelingen, stappen of bewegingen) die gewoon vrij bestudeerd en beoefend kunnen worden. Hoewel ze via geschriften historisch aan Tai Chi verbonden zijn kun je ze prima bestuderen vanuit, en toepassen in, welke andere stijl van vechten dan ook.
#taichi #taichichuan #taijiquan #taiji #taichiquan #internalmartialarts #neijiaquan #kungfu #titkhun #thitkun #roeljansen #schoolvandekraanvogel
